xoves, 28 de xullo de 2016

LIBROS E TÍTULOS


Por Pepe de Rocaforte
Deixando de lado críticas e recensións favorables, recomendacións de amigos, e similares, ¿que nos atrae á hora de animarnos a ler un libro descoñecido? Falabamos deso o outro día uns amigos, sen acabar de nos definir por un motivo determinado.
Pero para min non cabe dúbida: diante dun libro do cal carezo de referencias, tanto del como do autor, o maior atractivo está no título. Sen desbotar o aditamento dunha portada suxerente e, en moita menor medida, as informacións, pouco fiables, nas que aquí se lle deu por chamar lapelas en tradución rápida do castelán solapas en lugar de, por exemplo, a denominación portuguesa de orellas.
Os títulos relacionados co mar teñen para min un aliciente especial, desde “O mar, o mar” a “El mismo mar de todos los veranos” ou “Helena o el mar del verano”, por citar tres textos que me veñen agora á memoria. A primeira vez que me fixei no nome de Cesare Pavese, para min daquela un descoñecido total, foi ver no escaparate dunha librería unha novela súa titulada “A praia” alá polos anos sesenta do século pasado.
Xa na época do bacharelato me atraían particularmente os títulos coa palabra “cereixas”. “O xardín das cerdeiras”, de Chejov, ou “Las cerezas del cementerio”, de Gabriel Miró, son os que agora máis recordo. Posteriormente chamaríanme a atención “Tiempo de cerezas”, de Montserrat Roig ou “As cereixas”, de Manoel Riveiro Loureiro.
Trato de imaxinar as razóns desta atracción e supóñoas debidas en boa parte á relación cunha determinada época do ano: a chegada do verao. Era cando empezaban a madurar as cereixas, cando remataba o curso e se iniciaban as vacacións, o tempo de ir á praia (velaí a conexión entre “cereixas”, “mar” e “praia”). Cando os días se presentaban gozosos e con tempo libre tamén para ler eses libros cun engado especial nos seus títulos.
Logo, é natural, algúns gustaríanme máis e outros menos. Dun autor de quen me atraía particularmente o lirismo da súa prosa en novelas como “Nuestro Padre San Daniel” e “El obispo leproso”, ou “Años y leguas”, decepcionaríame “Las cerezas del cementerio” a pesar do título. Como tamén me decepcionaría en parte “As cereixas”, de Manolo Riveiro, que prolongou, na miña opinión con pouca fortuna, un relato tan fermoso como o que abre e lle dá título á novela. Pero eso son cousas que pasan a veces.
Agora cando estou a voltas con estas liñas, infórmanme dunha reste de títulos coa palabra “cereixas”, nada menos que quince, dos que carezo doutra información. Deles resúltanme atractivos “Un sombreiro cheo de cereixas”, de Oriana Fallaci, e “Corazón de cereixa”, de Cathy Cassidy. Non me dan en cambio boa espiña “Llegó el tiempo de las cerezas”, de Nativel Preciado, ou “Hasta los cuervos picotean las cerezas”, de José Manuel Prado Antúnez.
Pero para finalizar esta páxina quero lembrar “O sabor das cereixas”, unha fermosísima película iraní, Palma de Ouro no Festival de Cannes de 1997, que merece a pena ser vista máis dunha vez.


xoves, 21 de xullo de 2016

Outra voltiña co cine


Por Pepe de Rocaforte

Comentaba hai algún tempo, en relación co filme “O nome da rosa”, as distintas localidades onde, con escaso acerto, se supoñían rodadas varias escenas do mesmo. Se algún posible lector destas liñas puido ver aínda non hai moito “O descoñecido”, protagonizada por Luís Tosar e rodada case exclusivamente na Coruña, decataríase da dificultade de adiviñar en que lugares da cidade foron feitas as tomas de boa parte da película, polas conexións, imposibles na realidade, entre unhas rúas e outras, amén doutra serie de detalles que non veñen moito ó caso (Debo excluír a persecución automobilística polo Paseo Marítimo na zona do Orzan, de cuxo rodaxe fun testemuña impensada).
Todo esto tróuxome á memoria unha viaxe feita hai poucos anos polo illa de Sicilia, onde visitando Cefalú en compañía, entre outros, de Xabier Docampo, a fachada dun cine adornada cunha serie de carteis de películas dos pasados anos corenta e cincuenta atraeu a nosa atención (máis ben dito: a atención de Xabier, cinéfilo empedernido e director tamén dunha curtametraxe, “Na outra beira das augas grandes”, estreada hai pouco no CGAI).

Xabier pediume que lle fixese unha foto no vestíbulo do local e nesas andabamos cando do interior saíu un home con quen axiña establecemos conversación. Aquel amabilísimo señor díxonos ser o propietario do cine, o máis antigo da vila e un dos máis antigos de Italia, e convidounos a pasar ó interior para nos mostrar a sala, a cabina de proxección, o piano utilizado na época do cine mudo, e outra reste de detalles que xa non lembro ben.
Referiunos tamén a pequena historia do cine en Cefalú, desde cando en 1909 un seu antepasado, fotógrafo profesional, Salvatore Di Francesca, asociado a un ex-emigrante nos EE.UU., abrira o primeiro local da poboación para exhibición de películas, o “Cinema Excelsior”, que anos máis adiante, en 1928, pasou a establecerse no seu emprazamento actual, no Corso Ruggero, unha céntrica rúa da vila, co nome de “Cinema Di Francesca”, onde segue funcionando na actualidade.
Tamén nos contou que boa parte do filme de Giuseppe Tornatore “Cinema Paradiso” fora rodada alí, particularmente a escena do incendio na sala de proxección, amén de ser naquel mesmo local onde, ó regreso de filmar polos arredores, viña revisar no Cinema Di Francesca as tomas gravadas no día.
De volta na Coruña déuseme por volver ver “Cinema Paradiso”, que se non me entusiasmara demasiado na primeira visión, entusiasmoume menos aínda na segunda, pero esa podería ser outra historia.
Os exteriores da película non me lembraron para nada Cefalú, e a escena do incendio na sala de proxección, que puiden comparar coas fotos feitas por min no local, tampouco. Pero eso non ten por que ser determinante, o máis digno de crédito é que ó final, cando se indican os lugares onde se filmou, vén o nome da localidade de Palazzo Adriano, aínda que tamén figura unha nota de agradecemento a Cefalú, e dando unha voltiña por Internet, puider ver a boa relación de Tornatore cos propietarios do Cinema Di Francesca.

martes, 19 de xullo de 2016

Un pousadoiro


Un pousadoiro é unha ferramenta imprescindible do noso mundo rural. Algo máis ca un elemento arquitectónico e funcional. Tan imprescindible, que non hai muíño ou pozo (como neste caso) que non o teña.
Ás veces, un pousadoiro non é máis ca unha pedra, e tamén pode facer a súa función o antepeito dunha fiestra, un rodapés que sae da parede, o chanzo dunha escada, as rabeiras dun carro ou calquera elemento un pouco elevado do chan que lle permite á persoa que ten que cargar con algún tipo de peso, partir dunha posición máis elevada para erguelo, diminuíndo así o esforzo que ha de facer para subilo ó lombo ou á cabeza e acurtando o traxecto, que esa e non outra é a súa función.
A posición dun pousadoiro ha de calcularse segundo para quen estea destinado, pois non ha de estar tan alto que necesite un esforzo para alcanzar o que nel pousamos, nin tan baixo que nos obriga a dobrar o lombo. O pousadoiro ben situado ha de estar a unha altura na que, mantendo recta as costas non teñamos que facer máis forza ca cos brazos para erguer o peso.
Pero neste encontrado na mariña luguesa, concretamente en Foz, o pousadoiro non é só un elemento complementario, aquí o canteiro que o chantou para que se pouse a sella ou o balde, labrouno con esmero ata facelo máis vistoso, dándolle a importancia que ten para facilitar o labor de subir a carga á cabeza.

domingo, 17 de xullo de 2016

Fresca auga de porrón



Tempo de sega, calor estival, canícula de verán, o sol caendo a chumbo, os corpos exhalando vapor acuoso, pegañento suor sobre a pel. E poucas veces nos damos conta de que nesa suor se basea o principio básico do porrón, o invento sen data de patente que de antigo e a pleno sol estival mantén a auga fresca, ou, para ser máis exactos, polo menos por debaixo dos dez grados centígrados da temperatura ambiente.
O porrón, para ser eficaz debe ser de barro cocido sen esmaltar, co fin de permitir que a porosidade da arxila facilite a evaporación de pequenas gotas de auga que, en contacto co aire seco do exterior evapóranse producindo o equivalente a unha extracción térmica que manterá a auga contida no recipiente en valores de temperatura inferiores á do exterior.
Simple e eficaz.

xoves, 14 de xullo de 2016

O PODER




Por Pura Tejelo



Pode ser un LEOPARDO
                                LEO
                                PAR
                                DO
Unha curva veloz de elegante beleza.



Pode ser o sensual deseño dunha alfaia de Cartier
tralo potente cristal.


Os dous acabarán AFOGÁNDOTE
                                                 AFO
                                                 GÁN
                                                  DO
                                                  TE

mércores, 13 de xullo de 2016

DOS TEMPOS DO ROCK’N’ROLL



Por Pepe de Rocaforte
            Estabamos entre fins dos anos cincuenta e comezos dos sesenta do século pasado cando dentro do illamento que se padecía en España, os rapaces viviamos a invasión musical dunha manchea de cantantes italianos: Doménico Modugno, Renato Carosone, Adriano Celentano, Mina, Tony Dallara, Luigi Tenco, Milva...
            E daquela, no medio deste case monopolio melódico italiano, encontrámonos de repente cunhas interpretacións chegadas dos Estados Unidos, completamente á marxe dos ritmos en boga. Non lle entendiamos as letras, pero a voz, a música e o estilo ganáronnos de inmediato. Acababamos de coñecer a Elvis Presley.
            Aínda conservo varios discos da primeira época do cantante de Memphis (reproduzo a carátula dun par deles onde destaca o seu xeito espectacular de coller a guitarra). Esa guitarra, tanto ou máis que a voz, produciunos daquela unha impresión que se mantén nítida sobre o paso dos anos. Os amigos escoitabamos aquelas gravacións e marabillabámonos da súa potencia, da súa forza. ¡Que gran guitarrista, non só cantante, era Elvis!, repetiamos mentres escoitabamos as súas gravacións, que ás veces nos levaban a inxenuas discusións entre nós: ¿pero pódese tocar así a guitarra e cantar ó mesmo tempo?

Custábanos traballo aceptalo, pero no disco (acabo de confirmalo) non aparecía o nome de ningún outro músico nin información ningunha sobre o particular. E este sábado pasado, escoitando unha emisión de radio dedicada a el con motivo da súa morte, acabo de descubrir o nome e a existencia do gran guitarrista Scotty Moore, colaborador en moi grande medida daqueles primeiros éxitos do Rei.
Así acabo de saber que Scotty Moore, guitarra solista, acompañado pola guitarra rítmica de Presley, tivo un papel fundamental no nacemento do rock’n’roll. Títulos clásicos daqueles primeiros tempos, como “O rock do cárcere”, “Zapatos azuis de camuza” ou “Can de caza”, contaron coa creatividade e a improvisación de Scotty para acadar o éxito mundial. E agora, ganado pola señardade, voume poñer a escoitar de novo aquelas pezas inesquecibles da miña adolescencia para recrearme unha vez máis co son da guitarra do ata hoxe para min descoñecido Winfield Scott Moore.