JULIEN VIAUD

Por Pepe de Rocaforte

Pido perdón polo titular que lle puxen a este comentario. Trátase (aínda que seguramente a aclaración é innecesaria) do nome verdadeiro do escritor Pierre Loti. Del lin cando era rapaz “A historia dun spahí”, da cal recordo moi pouco, só que se desenvolvía nunha colonia francesa do norte de África, Alxeria case con certeza, e (o máis importante) que daquela a novela gustárame moito.

Pasados algúns anos busqueina para darlle un repaso e non a atopei en ningures. Transcorrida outra boa temporada esquecín case por completo a Pierre Loti ata hai cousa duns quince anos en que facendo o Camiño de Santiago, nunha casa onde durmín en Saint Jean Pied de Port, vin “Ramuntcho”, unha das súas novelas máis famosas, deixada como ó descoido enriba dunha mesa, o que me deu tema para conversar coa dona da casa.

A señora contoume, ou así llo entendín, que o autor da novela era natural do País Vasco francés, e debinllo entender mal porque nin naceu nin está enterrado alí, aínda que morreu en Hendaya. O certo é que “Ramuntcho” desenvólvese naquelas paraxes, onde o autor viviu por un tempo (e morreu, como queda dito). A raíz desto lin “Ramuntcho” e  confeso que non me entusiasmou moito, polo que Pierre Loti regresou ó faiado da miña memoria.

Pero volvería bater co escritor francés, desta volta en Istambul, onde fun tomar un café nun dos lugares recomendados ós turistas visitantes da cidade: o Café de Pierre Lotí, cun mirador desde o que se domina boa parte da cidade coa ría do Corno de Ouro ós seus pes. Aquel, conta quen sabe, foi un dos lugares favoritos do escritor no tempo que pasou en Istambul. E polo tanto alí volvín dar co seu nome.

Así e todo desta volta aínda tardei uns anos máis en ler outra obra de Loti. Fíxeno agora cando tratando de ordenar un pouco os libros na miña casa, caeume nas mans “Pascuala Ivanovich”, que parecía estarme dicindo “¡Leme!” Obedecina e debo confesar que me produciu unha impresión, se a memoria non me é infiel, moi parecida á da lectura da “Historia de un spahí”. Quero dicir que gocei coa súa lectura.

O libro ten unha liña argumental moi feble. A cambio o autor xoga a fondo a baza da descrición de paisaxes e xentes, no cal é verdadeiro mestre. A min esta lectura fíxome revivir a visión impresionante das ribeiras e das montañas de Montenegro, país dunha fermosura incrible, pintado por Loti con verdadeiro amor e con man mestra.

Neste libro encontrei ademais, a este respecto, uns parágrafos que, pese á extensión que lle van dar hoxe a este texto, vou reproducir:

“Hai varios modos de describir un país; varias clases de narracións de viaxes. En primeiro lugar están os artigos perfectamente serios. Estudios profundos, especificados, coma os que pode facer quen teña vivido longo tempo nos lugares de que fala.

“Logo veñen as notas rápidas, que son coma impresións taquigráficas dun viaxeiro que pasa. Impresións primixenias que axiña se borran; que compre anotalas inmediatamente, porque un pouco máis tarde xa non poderían ser escritas . Certos aspectos do país a que se chega, chocan vivamente, a primeira vista, por contraste co país de onde se vén. Ó cabo duns días xa non sorprenden; un pouco máis tarde nin sequera se fala deles.

“Esto é o que teñen de bo as viaxes rápidas cando xa se está farto de percorrer mundo. Cun só golpe de vista xa se pode formar unha idea de toda unha bisbarra. Do cerello de cousas que en poucas horas se viron despréndese unha impresión de conxunto –impresión rara, perfilada a grandes riscos- pero con frecuencia xusta.”

Sobre esto, naturalmente, pódese opinar