RUIDO DE FONDO

Por Pepe de Rocaforte

            Acabo de ler nestes días unha novela, “Ruído de fondo”, de Don Delillo (Creo que xa escribín aquí que as miñas lecturas non son, habitualmente, de libros recentemente publicados e este é un exemplo).

Do mesmo autor lera xa hai algún tempo “Submundo”, considerada por algúns críticos a súa mellor novela. A min parecérame un traballo abrumador, enorme sobre todo pola súa ambición e extensión.

Nunha obra tan extensa resulta natural atopar altos e baixos e naquel caso, no cal posiblemente os altos eran maiores que os baixos, estes últimos, así e todo, cansáronme un pouco e por veces fixéronme desinteresar do texto. Ademais a gran cantidade de personaxes que aparecían e desaparecían para reaparecer máis tarde, entrelazados na narración principal, facían que chegado un momento xa non soubese ben quen era quen, tal vez por non lle prestar á lectura toda a atención debida.

Así e todo encontrei en “Submundo” grandes momentos que me permitiron aturar os que non o eran tanto e acabei considerando que finalmente pagara a pena o esforzo da lectura.

Así as cousas, lin agora “Ruído de fondo” e a medida que avanzaba no texto íame facendo preguntas. ¿Trátase dunha “novela de campus”? ¿É narrativa realista? ¿Costumista? ¿Neo-costumista? ¿Novela de catástrofes (¡Si, tamén!)? ¿Peripatética filosofía de andar por casa nas conversas de dous profesores universitarios, un dos cales parece mostrar unha certa intención (non levada a cabo, permítome adiantar) de intimar coa esposa do outro?

O narrador, e protagonista, é profesor na universidade College-on-the-Hill, na localidade de Blacksmith (U.S.A.), onde é o creador e director do departamento de investigacións sobre Adolfo Hitler. A pouco de comezar a historia inícianse os preparativos para a celebración dun congreso sobre a figura hitleriana ó cal asistirán especialistas de todo o mundo. Para afirmar máis a súa imaxe diante deses especialistas que se van congregar en Blacksmith, o profesor-narrador-protagonista  empeza a asistir a unhas clases particulares de alemán, idioma que, desgraciadamente, se lle resiste como gato panza arriba.

Ó cabo rematei por convencerme de que se trataba dunha novela humorística, o cal me fixo moito máis aceptable a lectura. Gocei así especialmente co afán polemista do fillo máis vello do narrador, empeñado en aplicar a dúbida metódica a canto lle diga o pai, entre outros momentos felizmente cheos de humor.

Pero de calquera xeito atopeime diante dunha (para o meu gusto) excesiva acumulación de peripecias sen que o autor pareza capaz de se decidir por unha liña argumental definitiva. Mesmo aquel rasgo polemizador característico do fillo se ampliaría a outras personaxes e conversas, o que xa o empezaba a facer un tanto cansino.

E cando xa case ó final aparece un fío narrativo máis consistente a partir da confesión de infidelidade da esposa do narrador e este decide matar a quen lle puxo os cornos, xa parece un chisco tarde e tampouco a cousa dá para moito máis. O profesor hitleriano vólvenos repetir outra ración do mesmo e acaba contándonos a aventura do seu fillo máis novo, aínda unha crianza, posto á aventura de atravesar a autoestrada en triciclo, non sei ben con que intención, a non ser a de facer máis longo o texto, xa de seu extenso.

Pero todo esto non tiña outra intención máis que a de ser unha digresión inicial doutro tema que me proporcionara a novela. Pero debinme contaxiar un pouco do señor Delillo e enrolleime excesivamente. Debo deixar polo tanto para unha próxima ocasión o caso do que quería escribir hoxe.