COMBATES MÍTICOS

Por Pepe de Rocaforte

            O relato de enfrentamentos entre individuos de forza, destreza e valentía fabulosas é unha constante na literatura universal. Na Coruña temos un bo exemplo: a loita de Hércules con Xerión (na “Estoria de Espanna” de Afonso X “O Sabio”). Do propio Hércules coñecemos o seu desapiadado combate con Anteo. Na Ilíada abondan as historias deste tipo: o combate entre Menelao e Paris (Canto terceiro), a loita entre Héctor e Aiax (Canto sétimo), ou a persecución de Aquiles a Héctor, quen véndose sen modo de fuxir fai de tripas corazón e acaba por se arrepoñer ó heroe grego para morrer ás súas mans diante das murallas de Troia.

            Na tradición cristiá cóntase, no libro de Samuel, como o fachendoso David mata ó xigante Goliat que todos os días ía dar a tabarra buscando camorra entre os xudeus, ata por fin atopar o seu merecido a mans do hábil tirador de zoncha ou tirafonda.

            Todos estes exemplos véñenme á memoria coa lectura dese peñazo case infumable titulado “Herrumbrosas lanzas”, de Juan Benet, cuxa lectura acabo de rematar despois dun considerable esforzo. Do pouco salvable deste novelón debo citar a historia da familia Mazón, coa descrición da pelexa de Eugenio Mazón contra Ochoa, o campión pamplonés, a quen vence con todas as da lei nun disputado combate que se fará mítico na historia de Región.

            O libro de Benet é de 1983, pero no mesmo século XX temos máis combate míticos noutras literaturas peninsulares. En galego sei da loita entre Xeneroso Lamas e o negro Calixto, enfrentados durante a guerra de Cuba nun contexto similar ó de David e Goliat. A historia non paga moito a pena, pero é unha das escasas con este tema que coñezo da literatura galega. Está en “As pucharcas da lembranza”, de 1987.

            Sen embargo a peza mestra do xénero é para min o combate de boxeo entre Bowen e Burke en 1893, relatada polo “homem que tinha o Rato Mickey tatuado no peito”. Atópase na fermosa (e entre nós pouco coñecida) novela de Dinis Machado, publicada en 1977, “O que diz Molero”. O combate seica durou sete horas e dezanove minutos e “dizen que quen viu aqueles cento dez asaltos nunca máis ollou para as coisas da mesma maneira”, afirma Machado por boca do home co Rato Mickey no peito.

            Se alguén quere ver tamén estas historias dunha maneira diferente aconséllolle que, se aínda non o fixo, se poña a ler tan pronto como poida a novela de Dinis Machado.  Seguro que gozarán coa prosa chea de comprensiva ironía deste gran e pouco coñecido escritor portugués.