Os folións

Foi unha noite de Entroido. Xa era tarde e estabamos nun hotel da Pobra de Trives recuperando forzas para o día seguinte cando, a iso da media noite pasada, o son dos tambores empezou a sentirse como se viñese de lonxe, rítmico, aumentando o son a cada intre, canto máis se aproximaba. Qen sabe de onde viñan, se da próxima Manzaneda, onde os víramos esa tarde, ou da Vilariño de Conso. O son ía acercándose e ó pouco todos os hóspedes do hotel asomaron ás fiestras para ver pasar o nocturno Folión.

Ese acompañamento de tambores e ferros que levan os Boteiros de Viana e de Vilariño, así como as “Mázcaras” de Manzaneda, son unha constante no acompañamento das figuras tradicionais do Entroido nesta parte de Ourense. Agora xa se mesturan os protocolarios usos, pero ata non hai moitos anos, os tambores só os podían tocar os homes mentres que as mulleres golpeaban sobre aparellos agrícolas de ferro, gadañas, legoñas e outros ferranchos. Así mentres os homes golpean unha figura redonda que lembra as formas femininas, as mulleres golpean obxectos puntiagudos que lembran as formas masculinas cun ritmo desacorde nun principio, no que cada paisano toca ó seu xeito, pero pouco a pouco, golpe a golpe van chegando a unha uniformidade de ritmo ó encontro de sons, a ese estado de gracia que se alcanza cando todos camiñan, tocan, responde cun mesmo acorde. Cando a parroquia está en sintonía.

Son berros de vida contra o mortífero inverno que se vai, ou así os interpretan os etnógrafos, e así os vemos nós, que na nosa experiencia vital sabemos como pola maña, xa o rechouchío dos paxaros chega ata nós, que aínda non hai un mes nos erguíamos co silencio da natureza, ou rodeados dunha natureza morta.

Aínda así é sufrido o traballo que se fai para chegar a esta boa sintonía da comunidade, tan sufrido, que nos sorprendeu en máis dun dos tambores ver as marcas do sangue sobre o coiro, sangue de mans labregas que golpean durante horas sobre o coiro na procura dunha sintonía coa natureza.
Este é o son da vida, pero a vida tamén é cor e danza como os Boteiros de Vilariño de Conso