O ramo do santo e os sanandreses

  

          O peregrino pode ter o seu caxato para acompañarse durante o camiño, pero o verdadeiro, o que lle serve para camiñar e andar pola vida vai atopalo cando chegue ó santuario, feito con varas de abeleira adornadas con ramiñas de teixo, evocadoras do nome do lugar, a herba de namorar e os sanandreses. Elementos protectores todos eles que son o mellor apoio para enfrontar os reveses que saen ó paso.

            Son estes últimos, os sanandreses, unhas figuriñas feitas de pan amasado sen levedo, como era o pan que os xudeus tomaron a noite antes de abandonar a escravitude e partir cara a Terra Prometida. Mais estes pans do santo André non se comen, son amuletos da boa sorte que manteñen o seu poder protector durante anos, pois é pan que non se bota a perder, ó que lle dan forma con diferentes figuras relacionadas coa haxiografía do santo e co seu santuario, que logo se colorean.

            Un bo ramo de sanandreses debe levar ó menos sete figuras, tales como a cruz en aspa ou cruz de santo André, a sardiña que aínda que a cantiga di que lla deu un pesco foi pescada polo santo que tamén era pesco, a escada de Xacob, símbolo de ascensión ó paraíso, a rosa ou herba de namorar, a barca, en que o santo percorreu o feroz mar para chegar a este abrupto pero santo lugar, a man, que apoia e axuda, unha esquemática icona do apóstolo e a pomba da esperanza e da fartura.

            Con todo pendurado da rama de abeleira, colocado na cabeceira da cama ou nun destacado lugar da casa, toda a familia se sabe protexida polas forzas da divindade.
   E para protexer o amor, principio e fin de todo ben estar, a herba de namorar